เรียนรู้การตายดีตั้งแต่ต้นปี.... ที่สระบุรี

11 มกราคม พ.ศ. 2561 เป็นวันดีๆ อีกวันหนึ่ง ที่ทีมงานโครงการความตาย พูดได้ มีโอกาสนำเสนอหลักสูตรใหม่ 2 หลักสูตร กับบุคลากรทางการแพทย์และผู้เกี่ยวข้องที่โรงพยาบาลสระบุรี แม้ว่าช่วงเช้าฝนฟ้าจะไม่เป็นใจ แต่ในที่สุดทั้งทีมงานและผู้เข้าร่วมกิจกรรมก็มากันครบ

ในช่วงเช้า เราชวนให้ผู้เข้าร่วมได้มีโอกาสวางแผนชีวิตและสนิทกับความตายมากขึ้น ผ่านการทำกิจกรรมต่างๆ ที่สนุกสนาน การได้มีโอกาสสัมผัสความกลัวท่ามกลางความไม่รู้ และให้แง่คิดว่าความตายของแต่ละคนไม่เหมือนกัน ไม่มีใครสักคนที่รู้เกี่ยวกับความตายอย่างแท้จริง และโอกาสที่จะเผชิญหน้ากับความตายของแต่ละคนก็มีเพียงหนึ่งครั้งสำหรับคนส่วนมาก หรือไม่กี่ครั้งสำหรับคนบางคน นั่นจึงทำให้เราต้องประมวลเรื่องราวความตายผ่านทางประสบการณ์ของผู้ที่จากไปแล้ว นำมาเป็นหนทางในการเตรียมความพร้อมเพื่อการตายดีของตนเองและคนที่เรารัก

ความตายไม่จำต้องเป็นเรื่องเศร้า หากว่าเราวางแผน วาดชีวิตของตนเองให้พร้อมสำหรับการจากไป ทุกครั้งเราพบว่า ‘เกมไพ่ไขชีวิต’ ทำงานกับผู้คนผ่านไพ่คำถาม แม้เพียงไม่กี่คำถามที่เกี่ยวกับเรื่องราวต่างๆ ในชีวิต เปิดโอกาสให้ผู้เข้าร่วมได้ใคร่ครวญคำตอบของตนเอง ผสมผสานประสบการณ์ชีวิตของเพื่อนร่วมกลุ่ม ช่วยเปิดมุมมองให้กว้างขึ้น การใช้เวลาและมีพื้นที่ปลอดภัยในการพูดคุยกับผู้คน สนทนากันแบบเพื่อน ในเรื่องความจริงของชีวิตที่ทุกคนต้องพบเจอ นั่นคือ “ความตาย” เพื่อนำไปสู่การวางแผนทั้งทางด้านทรัพย์สิน การงาน ความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง และการจัดการชีวิตและร่างกายในวาระสุดท้าย

ในช่วงบ่าย ผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้ใช้เวลาผ่อนคลายด้วยการยืดเหยียด จนพร้อมสำหรับกิจกรรมที่ช่วยให้เรียนรู้ศิลปะในการใช้ชีวิตที่เหลือ และเผชิญกับความตายด้วยการเตรียมพร้อมผ่านกิจกรรมบทบาทสมมุติในแบบต่างๆ ที่ทำให้เห็นทั้งบทบาทของผู้ป่วยและผู้ดูแล รวมถึงการตัดสินใจเพื่อคนที่รักและตนเอง นำไปสู่การเห็นประโยชน์ของการเขียน สมุดเบาใจ หรืออีกนัยหนึ่งก็คือพินัยกรรมชีวิต ที่จะช่วยให้เกิดการวางแผนสำหรับช่วงวิกฤตสุดท้ายของตนเองได้อย่างเข้าใจ

‘พินัยกรรมชีวิต’ เปรียบเสมือนแผนที่นำพาความคิดให้ได้เตรียมความพร้อมอย่างจริงจังทั้งด้านการดูแลทางกาย ทางใจ การตัดสินใจในภาวะวิกฤตระยะสุดท้ายด้วยตัวเอง สมุดเบาใจ หนึ่งในเครื่องมือที่เปิดโอกาสให้คนในครอบครัวได้ใช้เวลาพูดคุย บอกเล่าความรู้สึกที่อยากจะบอกต่อกัน ในขณะที่ยังมีชีวิตอยู่ มากกว่าจะรอให้วาระสุดท้ายของชีวิตมาถึง เพราะนั่นอาจจะหมายถึงโอกาสที่ขาดหายไปและไม่มีวันได้ใช้ การได้มีโอกาสเตรียมความพร้อมร่วมกันในครอบครัว คือ การแสดงความรักที่แท้จริง ที่จะไม่ทิ้งความขัดแย้งและความรู้สึกผิดไว้ให้กับคนที่อยู่ข้างหลัง ไม่ว่าใครจะจากไปก่อนก็ตาม