ณ กาลครั้งนั้น

บนเส้นทางความรู้ก้าวแรก คือการตั้งคำถามถ้าวันนี้เป็นโอกาสสุดท้ายที่เราจะทำอะไรก็ได้บนโลกใบนี้เราจะทำอะไร?

เนื่องด้วยวันนี้เป็นวันส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ที่จะมาถึงในอีกไม่กี่ชั่วโมงข้างหน้า กิจกรรมสวดมนต์ข้ามปีจึงเป็นกิจกรรมที่เลือกสำหรับการตั้งสติต้อนรับศักราชใหม่

“ปีใหม่ชีวิตใหม่…พวกเราคือกำลังของแผ่นดิน” คือชื่อเทศกาลเจริญสติ สวดมนต์ภาวนาข้ามปีพุทธศักราช 2561 ณ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ (สวนโมกข์กรุงเทพ) กิจกรรมเริ่มตั้งแต่ตักบาตรตอนเช้า ถวายภัตตาหารและสังฆทาน สมาทานศีล จนถึงฟังธรรม สมาธิภาวนา และปฏิบัติเนสัชชิก รับศักราชใหม่ ณ สวนพุทธธรรม

‘คำสาปแช่งที่น่ากลัวที่สุด คือ ขอให้มีความสุขตลอดชีวิต’

พระอาจารย์รูปหนึ่งเริ่มบรรยายธรรมด้วยประโยคที่ทำให้หลายคนที่นั่งฟัง ‘ตื่น’ ทันที

ตามธรรมดาช่วงปีใหม่ถือเป็นช่วงเวลาของการอำนวยพรให้คนที่เรารัก ไม่ว่าจะเป็นคนในครอบครัว รวมไปถึงบรรดาญาติมิตรสหาย ให้ประสบความสุขสวัสดิ์ตลอดปี ความทุกข์ใดๆ อย่ามากล้ำกราย แต่ก่อนที่ผู้คนที่นั่งอยู่จะแสดงอาการกระสับกระส่ายไปมากกว่านี้ และมีโยมบางคนกำลังตั้งท่าว่าจะ ‘ขอพร’ เนื่องในวาระดิถีขึ้นปีใหม่ พระอาจารย์จึงบรรยายธรรมต่อ ความว่า

‘การประสบปัญหาเป็นประตูที่ทำให้เราออกไปหาคำถาม ที่นำเราไปสู่คำตอบของชีวิต ดังนั้น พวกเราควรอวยพรว่า หากประสบปัญหาในชีวิต ขอให้บุคคลนั้นมีปัญญาและกำลังกาย กำลังใจที่จะฟันฝ่าอุปสรรคออกไป เพื่อทำให้ชีวิตได้พัฒนาและเติบโต'

เราจะเริ่มพัฒนาชีวิตตัวเองเมื่อไหร่...เมื่อเราค้นพบความบกพร่องของตัวเอง…หรือมิใช่

ในชีวิตประจำวันของเรา หลายครั้งต่อหลายครั้งที่เรื่องน่าสนุก ชวนเพลิดเพลิน ถูกนำมาปฏิบัติชนิดปัจจุบันทันด่วน ในขณะที่สิ่งที่ควรทำกลับถูกนำไปไว้ข้างหลัง คิดๆ ดูก็น่าแปลกตรงที่ ‘ความสำเร็จ’ มักถูกจัดวางไว้ข้างหน้า หากสิ่งที่จะช่วยให้เราประสบความสำเร็จสมหวังกลับถูกเพิกเฉย รั้งรอจนกลายเป็นผัดวันประกันพรุ่ง ด้วยเพราะเราคิดว่าต้องใช้พลังงานมากมายในการผลักดันตัวเองให้ประสบความสำเร็จ ทั้งๆ ที่หากตั้งใจลงมือทำแล้ว ไม่ใช่พลังที่ต้องใช้ มีเพียง ‘วินัย’ ที่ต้องมีไม่อย่างนั้นเป้าหมายในชีวิตที่เราตั้งใจเขียนว่า ‘สิ่งที่ฉันจะทำให้สำเร็จ’ จากหมึกสีดำเข้มก็จะค่อยๆ กลายเป็นเพียงรอยอักษรลางๆ ที่ไม่ทันไรก็ลืมเลือนจากความทรงจำและ ‘ละทิ้ง’ โดยปริยาย

‘เดี๋ยวก่อน’ กับ ‘เดี๋ยวนี้’ อะไรเกิดก่อนกัน?

ผู้เขียนเองก็เป็นคนหนึ่งที่เคยเขียนเป้าหมายการลดน้ำหนักไว้ แต่สุดท้ายด้วยความรักในการกิน บวกกับความขี้เกียจออกกำลังกาย นับเป็นปัญหาสามัญประจำตัวเอง เป้าหมายจึงกลายเป็นเพียงอักษรที่นอนหลับใหลอยู่ในไดอารีเมื่อหลายสิบปีก่อน กว่าจะรู้ตัวเองว่าการลดน้ำหนักเป็นเรื่องจำเป็นต่อสุขภาพกายและใจอย่างยิ่งยวด ก็เมื่อค่ารักษาพยาบาลจากการเจ็บป่วยเริ่มสูงลิบลิ่ว ทำท่าจะแซงหน้าเงินเดือนประจำที่ได้รับขณะนั้นอยู่แล้ว ยังไม่นับรวม ‘แห้ว’ ที่ต้องกินแทนช็อกโกแลตวันวาเลนไทน์อีกไม่รู้กี่กระป๋อง!

หลังจากที่เสร็จสิ้นการทำวัตรเช้า สวดมนต์ และภาวนารับอรุณเพื่อต้อนรับศักราชใหม่ จึงถามตัวเองว่า ‘สิ่งสำคัญสูงสุดในชีวิตมนุษย์คืออะไร?’

คำตอบที่ได้รับจากการให้เวลาอยู่กับตัวเองตลอดการเจริญสติ สวดมนต์ภาวนาข้ามปี ก็คือว่า ‘ทำประโยชน์ต่อตัวเอง พร้อมยังประโยชน์ให้ผู้อื่น’ คือคุณค่าของการมีชีวิตในฐานะมนุษย์คนหนึ่ง ชีวิตนี้มีค่า ชีวิตที่เราเริ่มนับถอยหลังทุกวัน และ...มีน้อยเหลือเกิน

ความงาม ความน่าเกลียด ‘ตัวเรา’ เป็น ‘ผู้สร้าง’ ทั้งนั้น คนเราทุกคนล้วนมีช่วงการเปลี่ยนแปลง ทั้งในด้านความคิด และการกระทำจากชั่วระยะหนึ่งของชีวิตเสมอ มันคือ ‘ประสบการณ์’ เฉพาะบุคคล เส้นทางการดำเนินชีวิตจึงไม่ใช่หลักการที่ทุกคนต้องทำตามกันเหมือนหุ่นยนต์ แต่เป็น ‘การเรียนรู้’ ตลอดเท่าที่เรายังมีลมหายใจ

เมื่อเราทุกคนล้วนได้ชีวิตนี้มาอันเป็นสมบัติล้ำค่าที่สุดในโลก แล้วเราทำอะไรกับมันบ้าง

คุณค่าของชีวิต…ไม่ได้อยู่ที่เรา ‘ตาย’ อย่างไร แต่เรา ‘อยู่’ บนโลกใบนี้อย่างไรต่างหาก

ดังนั้นตอนนี้ไม่ว่าจะ ‘แห้ว’ หรือ ‘ช็อกโกแลต’ ก็ไม่สำคัญอีกแล้ว

ข้อมูลอ้างอิง:

เทศกาลเจริญสติ สวดมนต์ภาวนาข้ามปีพุทธศักราช 2561 “ปีใหม่ ชีวิตใหม่…พวกเราคือกำลังของแผ่นดิน” วันอาทิตย์ที่ 31 ธันวาคม 2560 – วันจันทร์ที่ 1 มกราคม 2561 ณ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ (สวนโมกข์กรุงเทพ)