10 คำถามความตาย เปลี่ยนชีวิต

คำถามดีๆ ช่วยเปิดโลกทรรศน์ใหม่และเปลี่ยนชีวิตได้ ยิ่งคำถามมีคุณภาพมากเท่าไร ยิ่งทำให้ชีวิตมีคุณภาพมากขึ้นเท่านั้น คำถามที่ดีในที่นี้จึงไม่ใช่คำถามที่เรามักได้ยินในชีวิตประจำวัน เช่น วันนี้กินอะไรดี เดือนนี้ไปเที่ยวที่ไหน หรืองวดนี้เลขท้ายสองตัวออกอะไร

เกมไพ่ไขชีวิต เป็นเครื่องมือที่พัฒนาขึ้นเพื่อให้ผู้คนพูดคุยเรื่องชีวิตและความตาย ผ่านคำถามประมาณ 50 คำถาม ครอบคลุมเรื่องการดูแลร่างกาย จิตใจ และความสัมพันธ์

รูปแบบการตั้งคำถามขึ้นอยู่กับบริบทแวดล้อม ในเช้าวันหนึ่งที่คุณอยู่คนเดียวและสมองปลอดโปร่ง คุณอาจหยิบไพ่มาสักใบหนึ่งแล้วตั้งคำถามและหาคำตอบด้วยตัวเอง หรือในการพบปะกับเพื่อนฝูงหรือญาติสนิทกลุ่มเล็กๆ คุณอาจตั้งวงแล้วให้แต่ละคนสุ่มหยิบไพ่ทีละใบ แล้วแต่ละคนคิดหาคำตอบและแลกเปลี่ยนคำตอบและความเห็นในกลุ่มก็ได้

ในการอบรบพัฒนาศักยภาพสตรีในตำบลของเกิดของฉันเมื่อเร็วๆ นี้ ซึ่งมีเวลาประมาณ 2-3 ชั่วโมง ผู้เข้าร่วม 40 คน และผู้ดูแลกระบวนการ 1 คน ฉันใช้วิธีตั้งกลุ่มย่อย กลุ่มละ 4-5 คน และเลือกคำถามที่เข้ากับบริบทชีวิตของผู้เข้าร่วม ประมาณ 10 คำถาม ครอบคลุมเรื่องการดูแลร่างกาย ความสัมพันธ์ การจัดการทรัพย์สิน หน้าที่การงานและความปรารถนาในชีวิต โดยใช้วิธีอ่านคำถามทีละข้อ ให้เวลานั่งเขียน แลกเปลี่ยนกันในกลุ่มย่อย และดึงคำตอบออกมาแบ่งปันในกลุ่มใหญ่ เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้

ด้วยกระบวนการตั้งคำถามและแลกเปลี่ยนคำตอบโดยใช้เวลาประมาณ 2-3 ชั่วโมง สามารถทำให้คนที่มีความหลากหลายทั้งด้านความรู้ เพศ วัย และอาชีพสามารถใคร่ครวญและเรียนรู้ร่วมกันเรื่องชีวิตและความตายได้อย่างลึกซึ้ง

“ไม่รู้มาก่อนเลยว่าเราควรคุยกันเรื่องความตายก่อนเจ็บป่วย” และ “จะกลับไปชวนคนที่บ้านคุยเรื่องความตาย” ผู้เข้าร่วมสะท้อนการเรียนรู้ครั้งนี้

คำถามสำคัญกว่าคำตอบ และการตั้งคำถามที่ดี จะทำให้เราได้คำตอบที่นำพาชีวิตเราไปสู่ทิศทางแห่งการพัฒนาตนและชุมชนรอบข้าง ลองหยิบคำถามสักข้อด้านล่างนี้มาถามตัวเองและคนใกล้ตัวคุณดูสิคะ

คำถามเชิงจิตใจ
• คุณคิดว่าการตายดีคืออะไร
• สิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือบุคคลที่เป็นที่พึ่ง ที่ยึดเหนี่ยวทางใจของคุณคือใคร
• คุณกลัวตายหรือไม่ อะไรทำให้คุณกลัว หากคุณไม่กลัวตาย ทำไมคุณจึงไม่กลัว

คำถามเชิงความสัมพันธ์
• ถ้าวันนี้เป็นวันสุดท้ายของคุณ ใครคือคนแรกที่คุณอยากกล่าวคำขอโทษ และใครคือคนแรกที่คุณอยากกล่าวคำขอบคุณ
• ใครคือคนที่คุณอยากให้อยู่ด้วยในยามที่คุณหมดลมหายใจ คุณอยากให้เขาพูดอะไรกับคุณบ้าง
• หากคุณป่วยหนัก รักษาไม่หาย อยู่ในวาระสุดท้าย สื่อสารไม่ได้ และมีเรื่องต้องตัดสินใจ เกี่ยวกับใช้อุปกรณ์ช่วยชีวิต เช่น ปั๊มหัวใจ ใส่ท่อ คุณอยากให้ใครหรือคนกลุ่มใดตัดสินใจแทนคุณ เขาคนนั้นรับรู้หรือไม่ว่าต้องทำหน้าที่นี้

คำถามเชิงการงานและทรัพย์สิน
• อะไรคือสิ่งสำคัญที่สุดที่คุณต้องการบรรลุ หรือทำให้สำเร็จก่อนตาย
• ในชีวิตนี้คุณต้องการเงินอีกจำนวนเท่าไหร่ เพราะเหตุใดจึงเป็นจำนวนเท่านี้
• ถ้าคุณต้องตายวันพรุ่งนี้ คุณจะจัดการทรัพย์สินคุณอย่างไร
• คุณตั้งงบประมาณในการจัดงานศพของคุณไว้เท่าไร