รายงานถอดบทเรียน “โปรแกรมเพื่อนบ้านประคับประคอง”

ถอดบทเรียนโดย ดิเรก ชัยชนะ

โจทย์สำคัญของการยกระดับคุณภาพและการเข้าถึงการบริการการดูแลแบบประคับประคองในชุมชน คือการพัฒนาเครือข่ายการดูแลที่ไม่เป็นทางการให้เข้ามามีส่วนร่วมในการดูแลผู้ป่วยในชุมชน ร่วมถึงเป็นกำลังคนสนับสนุนในระบบการบริการสุขภาพปฐมภูมิ เนื่องจากว่าการดูแลผู้ป่วยระยะยาวและระยะท้ายไม่ได้เป็นความรับผิดชอบของเจ้าหน้าที่สุขภาพเท่านั้น แต่ควรเป็นเครือข่ายกำลังคนที่ไม่เป็นทางการที่โอบล้อมผู้ป่วยในชุมชน เช่น สมาชิกครอบครัว ญาติ เพื่อนผู้ป่วย อาสาสมัครสาธารณสุข Caregiver (Cg) ผู้นำชุมชน ผู้นำศาสนา องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) หน่วยกู้ภัย มูลนิธิ องค์กร และภาคเอกชนในชุมชน เป็นต้น นอกจากนี้ จากการวิเคราะห์สถานการณ์พบว่า ชุมชนประสบปัญหาขาดผู้ดูแลผู้ป่วยในครอบครัว เจ้าหน้าที่สาธารณสุขมีภาระงานล้นมือ ชุมชนมีข้อจำกัดในการจัดฝึกอบรมพัฒนาทักษะความรู้การดูแลประคับประคอง และการดูแลคุณภาพชีวิตผู้ป่วยในระยะท้าย ในขณะที่ อปท. มีศักยภาพสามารถเข้าถึงแหล่งทรัพยากรจากภาครัฐ กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น กองทุนดูแลผู้ป่วยระยะยาว หรือกองทุนผู้สูงอายุ ฯลฯ สามารถร่วมหนุนเสริมการพัฒนาเครือข่ายผู้ดูแลในชุมชนได้ เครือข่ายเหล่านี้สามารถมีส่วนร่วมสนับสนุนการดูแลผู้ป่วยในชุมชนตามความถนัดไม่ว่าจะเป็นบทบาทผู้ดูแลผู้ป่วย ผู้ดูแลใจผู้ดูแล ผู้ถ่ายทอดประสบการณ์ทักษะความรู้การดูแลผู้ป่วยแบบองค์รวมในมิติกาย จิตใจ สังคม และจิตวิญญาณ หรือการจัดสรรทรัพยากรและเชื่อมโยงเครือข่ายการดูแลร่วมทำงานกับเจ้าหน้าที่สาธารณสุข รวมถึงการหนุ่นเสริมศักยภาพการบริการของหน่วยบริการสุขภาพปฐมภูมิ

 จากโจทย์และช่องว่างข้างต้น Peaceful Death ได้พัฒนาโปรแกรมเพื่อนบ้านประคับประคอง ซึ่งได้ดำเนินการระหว่างเดือนกรกฎาคม 2566 ถึงมกราคม 2567 เพื่อพัฒนาเครือข่ายการดูแลที่ไม่เป็นทางการร่วมสนับสนุนการดูแลผู้ป่วยระยะท้าย และผู้ป่วยแบบประคับประคองในชุมชน รวมถึงการพัฒนาผู้ดูแลร่วมเติมกำลังคนในระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิ เพื่อทำหน้าที่สนับสนุนกิจวัตรประจำวันการดูแลผู้ป่วยในชุมชน การสื่อสารการวางแผนสุขภาพล่วงหน้า ทักษะความรู้การดูแลแบบประคับประคองให้สมาชิกชุมชน การดูแลใจผู้ดูแล และการประสานงานเชื่อมโยงการดูแลระหว่างชุมชนกับระบบบริการสุขภาพ

คลิกเพื่ออ่าน บทความฉบับเต็ม